Lęk społeczny

      Czym jest lęk społeczny?
Fobia społeczna to intensywny strach przed jedną lub wieloma sytuacjami społecznymi i/lub przed wystąpieniami publicznymi, szczególne znaczenie ma tutaj lęk przed nadmiernym zainteresowaniem i ekspozycją w tych społecznych sytuacjach. Osoba doświadczająca fobii społecznej obawia się, że jej zachowanie (w tym okazywane obawy lękowe) są obserwowane przez innych i zostaną skrytykowane, wywołają upokorzenie, zawstydzenie i odrzucenie.

          Jej występowanie waha się od 3 do 13% w populacji ogólnej, częściej występuje u kobiet.

Fobia społeczna a nieśmiałość
Fobia społeczna prowadzi do unikania sytuacji społecznych i innych ludzi, zabierania głosu, może być uogólniona (unikanie większości sytuacji społecznych) lub specyficzna (unikanie konkretnych sytuacji jak np. rozmowa z przełożonym, publiczne tańczenie, jedzenie).

Fobia społeczna jest dodatnio skorelowana z niską, niestabilną samooceną, wysokimi aspiracjami i niską tolerancją na krytykę. Trudności te z reguły powstają w wieku młodzieńczym, czasami już w dzieciństwie, rzadko powyżej 25 r.ż.

Charakterystyczne są dla niej również objawy z ciała szczególnie: czerwienienie się, nadmierne pocenie się oraz suchość w ustach, drżenie lub dygotanie, utrudnione oddychanie, nudności lub nieprzyjemne doznania brzuszne, poczucie nierealności. Występować może również obawa przed zwymiotowaniem i trudność z wysławianiem się.

Nieśmiałość nie jest tym samym co lęk społeczny, jednak często z nim współwystępuje jako objaw behawioralny czyli unikanie sytuacji społecznych, ucieczka lub wycofanie z sytuacji wzbudzającej obawy. Jednak nie każda osoba lękliwa społecznie jest nieśmiała, istnieją osoby, które mimo lęku podejmują wyzwania społeczne, jeżeli lęk jest zbyt silny to zachowania te mogą być mocno obciążające dla danej osoby.

Różne nasilenie lęku
Intensywność przeżywanego lęku społecznego może wahać się od mało odczuwanego niepokoju aż do bardzo silnej reakcji lękowej. Tak samo duża może być rozpiętość sytuacji wywołujących to uczucie. Osoba może bać się tylko pewnego typu sytuacji społecznych, na przykład publicznych wystąpień lub interakcji z płcią przeciwną, jednocześnie bardzo dobrze funkcjonować we wszelkich innych. Może się jednak zdarzyć, że dana osoba przeżywa silny lęk społeczny już na samą myśl o udziale w jakiejkolwiek interakcji społecznej (ma to miejsce u osób z silną fobią społeczną).

Zachowania osób z fobią społeczną
Unikanie wyzwań społecznych jest bardzo częstym mechanizmem u osób doświadczających lęku społecznego czy silnej nieśmiałości. Brak inicjowania kontaktów, trudność z odzywaniem się i wyrażaniem własnego zdania, w grupie najczęściej takie osoby pozostają z boku nie chcąc sprawiać problemów i rzucać się w oczy. Często związane jest to z dużą samotnością oraz frustracją, gdyż lęk społeczny i zahamowanie w kontaktach z innymi może być uznawane przez te osoby za duże obciążenie i nie pozwalać na realizację potrzeb, potencjału i wykorzystania w pełni własnych możliwości. Dana osoba żyjąc wśród ludzi cały czas jest narażona na przeżywanie tych samych trudności, w pracy, w szkole, wśród znajomych, podczas załatwiania codziennych obowiązków - lęk przed kontaktem z innymi ludźmi wywołuje skrępowanie w ich obecności oraz problem z przekonaniem ich do siebie. To zaś może prowadzić do poczucia odrzucenia, osamotnienia i braku bycia zrozumianym.

Leczenie fobii społecznej
W procesie leczenia fobii społecznej kluczowe są eksperymenty polegające na wchodzeniu w sytuacje, których dana osoba się obawia. Jest to tzw. przezwyciężanie unikania, czyli zachowania podtrzymującego lęk społeczny, bez korzystania z rozwiniętych wcześniej nieprawidłowych strategii radzenia sobie, czyli tzw. zachowań zabezpieczających, np. unikanie kontaktu wzrokowego, ubieranie się i zachowywanie tak by nie rzucać się w oczy, zażywanie leków uspokajających itp.

Przykładami sytuacji społecznej ekspozycji są wszystkie momenty, w których dana osoba jest obiektem uwagi i oceny innych osób - wystąpienia publiczne, praca w grupie, rozmowa kwalifikacyjna, prowadzenie warsztatów. Dlatego udział w grupie terapeutycznej jest jednym z lepszych sposobów leczenia fobii społecznej. Co prawda może być to doświadczenie silnie stresujące i pobudzające na początku, jednak z czasem daje szanse na powolne otwieranie się przed innymi, naukę nowych sposobów radzenia sobie, zyskanie aprobaty społecznej, dzielenie się pomysłami, zwiększenie poczucia sprawczości, poprawę samooceny itd.

Dzięki psychoterapii będziesz mógł oswoić swój lęk i zacząć funkcjonować w bardziej satysfakcjonujący dla Ciebie sposób.

#FobiaSpołeczna, #LękSpołeczny, #Psychoterapia, #Lęk, #Unikanie, #Nieśmiałość, #NiskaSamoocena, #Odrzucenie, #Osamotnienie

Opracowała: mgr Klaudia Radecka
•              Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne (2007). Kraków- Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne "Vesalius", Instytut Psychiatrii i Neurologii.
•              Wells, A. (2010). Terapia poznawcza zaburzeń lękowych. Kraków: WUJ.
•              Kędzierska, B., Znajmiecka- Sikora, M., Kaflik-Pieróg, M. (2002). Nieśmiałość – określenie zjawiska oraz doniesienia wstępne z badań. Zeszyty Naukowe WSHE w Łodzi, 1, 21, 99 – 110.
•              Lazarus, A. (2000). Wyobraźnia w psychoterapii. Gdańsk: GWP.
•              Leary, M. (2000). Wywieranie wrażenia na innych. Gdańsk: GWP.
•              Leary, M., Kowalski, R. M. (2001). Lęk społeczny. Gdańsk: GWP.
1.                Zimbardo, Ph. G. (2000). Nieśmiałość. Warszawa: PWN