Trening Umiejętności Społecznych (TUS)

Czym jest TUS?

Trening umiejętności społecznych to rodzaj treningu grupowego, który polega na nauce i doskonaleniu umiejętności społecznych i zachowań w relacjach z innymi ludźmi. Odbywa się najczęściej w grupie rówieśniczej, ważne, by grupa była na podobnym poziomie wiekowym, poznawczym, intelektualnym i komunikacyjnym, wtedy formy wsparcia będą adekwatne do możliwości każdego uczestnika, dzięki czemu każdy będzie mógł w pełni skorzystać z zajęć.

Zwykle takie umiejętności nabywane są w sposób naturalny, podczas uczestniczenia w życiu społecznym. Jednak zdarza się, że niektóre osoby wolniej lub w niewystarczający sposób zdobywają daną umiejętność, przez co ich problemy zaczynają się nawarstwiać i utrudniać normalne funkcjonowanie. Zdarza się również, że braki są wywołane zaburzeniami czy dłuższą separacją od społeczeństwa, np. w wyniku hospitalizacji.
 
Dla kogo jest TUS?
Jest to metoda terapeutyczna, która przede wszystkim znajduje zastosowanie u dzieci i młodzieży z całościowymi zaburzeniami rozwoju, spektrum autyzmu, zaburzenia zachowania, ADHD. Stosuje się ją także u osób dorosłych (zaburzenia osobowości - szczególnie lękowa i unikająca, zaburzenia afektywne i nerwicowe - szczególnie fobia społeczna, a także zaburzenia psychotyczne).

Jednak jest to również forma adekwatna do pracy z innymi trudnościami, takimi jak agresja, nieśmiałość, zagrożenie niedostosowaniem społecznym i wiele innych.
 
Kiedy warto rozważyć TUS?
-      gdy występują problemy w komunikacji z innymi ludźmi;
-      trudności w kontrolowaniu emocji;
-      trudności z koncentracją uwagi i pamięcią;
-      problemy psychiczne lub fizyczne, które utrudniają kontakty z innymi ludźmi;
-      by popracować nad asertywnością oraz podnieść samoocenę i pewność siebie;
-      by poprawić kompetencje w zakresie dyskusji oraz radzenia sobie z krytyką.

Jakie umiejętności doskonali się na treningu?
-      umiejętność pracy w grupie;
-      zawieranie nowych i satysfakcjonujących znajomości oraz podtrzymywanie relacji;
-      nauka zachowań społecznie akceptowalnych;
-      umiejętności komunikacyjne (dyskutowanie, aktywne słuchanie, inicjowania rozmowy, zadawanie pytań, reagowanie na wypowiedzi innych);
-      wyrażanie krytyki i przyjmowanie krytyki;
-      radzenie sobie w trudnych sytuacjach (ćwiczenie asertywności i wyznaczanie własnych granic, reagowanie na agresję i zaczepki, umiejętność proszenia o pomoc);
-      umiejętność zdrowego radzenia sobie z emocjami pozytywnymi i negatywnymi;
-      rozpoznawanie i rozróżnianie uczuć swoich i innych ludzi, mowy ciała gestów, nawiązywanie kontaktu wzrokowego;
-      budowanie własnej tożsamości (określanie swoich cech, silnych i słabych stron).
 
Jak wyglądają spotkania TUS?
Trening umiejętności społecznych najczęściej mają określoną z góry liczbę spotkań. Zazwyczaj cały trening zamyka się w kilkunastu spotkaniach, z których każde trwa około 1-2 godzin. Charakterystyczną cechą tej terapii jest to, że skład grupy jest niewielki i stały przez cały okres trwania. Spotkania prowadzi terapeuta-trener, zawierają one podstawy psychoedukacji w formie krótkich wykładów, ale przede wszystkim ćwiczenia warsztatowe, podczas których można zastosować poznaną wiedzę w praktyce w parach lub małych podgrupach. Warsztaty mogą wykorzystywać gry i zabawy czy odgrywanie scenek. Uczestnicy uczą się nowych zachowań poprzez obserwowanie jak inni radzą sobie z ćwiczeniami i wzmacniają je dzięki przyjmowaniu informacji zwrotnej od trenera i innych członków grupy, a także wykonywaniu zadań domowych.

Pamiętajmy, że nie wszystkie dzieci są gotowe od razu na pracę w grupie, niektóre wymagają wcześniejszego przygotowania np. w formie spotkań indywidualnych, dlatego zajęcia TUS również poprzedzone są rozmową z rodzicem i spotkaniem kwalifikacyjnym.

#TUS, #TreningUmiejętnościSpołecznych, #TreningGrupowy, #ZaburzeniaRozwoju, #SpektrumAutyzmu, #ADHD, #ZaburzeniaOsobowości

Opracowała: mgr Klaudia Radecka
•    Goldstein, A. P. (1981). Social skills training. In response to aggression: Methods of control and prosocial alternatives.
•    Goldstein, A.P., McGinnis, E. (2001). Skillstreaming. Kształtowanie młodego człowieka. Nowe perspektywy nauczania umiejętności społecznych. Warszawa: KARAN.
•    Kania, S. (2021). Efektywność treningu kompetencji społecznych w profilaktyce zachowań agresywnych dzieci i młodzieży – przegląd literatury. Możliwości, ograniczenia i nowe perspektywy badawcze, Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 10, 199–215.
•    Wojnarska, A. (2019). Uwarunkowania efektywności treningów umiejętności społecznych. Edukacja-Technika-Informatyka, 10(1), 105-112.