Style przywiązania - jak się odnoszą do późniejszych związków?

 Teoria więzi
Teoria więzi mówi o tym, że każdy człowiek dąży do bycia w bliskich relacjach z ważnymi dla niego osobami. Bycie częścią społeczności już od dawnych czasów warunkowało przetrwanie. Możemy to zaobserwować również na przykładzie ludzkiego potomstwa, które przez wiele lat od urodzenia jest zależne od swoich opiekunów. System przywiązania składa się z emocji i zachowań i wskazuje na to, że każdy człowiek w swoim życiu dąży do poczucia bezpieczeństwa i ochrony, szczególnie w sytuacjach silnego stresu, lęku czy napięcia.

John Bowlby uznawany jest za twórcę teorii przywiązania, zdefiniował przywiązanie jako emocjonalną więź pomiędzy dzieckiem a opiekunem, a także pomiędzy dwojgiem dorosłych ludzi. Jego badania wskazywały, że utrata opieki ze strony bliskich osób, przede wszystkim matki (np. w wyniku jej śmierci czy długotrwałego przebywania przez dziecko w instytucji, takiej jak szpital) ma negatywny wpływ na rozwój małego dziecka nie tylko w jego dzieciństwie, ale także w jego przyszłości. Oznacza to, że rodzaj wykształconego we wczesnym dzieciństwie stylu przywiązania ma niezwykle istotny wpływ na dalsze życie jednostki.

Dziś rozumiemy, że każdy człowiek już w dzieciństwie wchodząc w bliskie relacje z rodzicami lub opiekunami charakteryzuje się konkretnym stylem przywiązania. Zależy on głównie od tego jak w relacji zachowują się i reagują rodzice lub najbliżsi opiekunowie. Ponadto styl przywiązania, który zaczyna tworzyć się we wczesnym dzieciństwie jest dominujący w innych bliskich relacjach w jakie wchodzi już dorosły człowiek, szczególnie ma tendencję do uaktywniania się w relacjach romantycznych.

Trzy główne style przywiązania
Mary Ainsworth, współpracownica Bowlby’ego, która kontynuowała prace związane z przywiązaniem, wyróżniła trzy style przywiązania: bezpieczny, unikający i lękowo-ambiwalentny. Z czasem badaczki Mary Main i Judith Solomon opisały jeszcze jeden styl przywiązania zwany zdezorganizowanym.

Dziś przybliżę pierwszy ze stylów przywiązania. Będę stosować zamiennie pojęcia: obiekt przywiązania, matka i opiekun.

Bezpieczny styl przywiązania jako stabilna baza w dorosłości
•    Styl bezpieczny - więź bezpieczna wykształca się wtedy, kiedy dziecko ma długotrwały i częsty kontakt z opiekunem lub rodzicem (obiektem przywiązania). Może wtedy poczuć, że jest on dostępny, wspiera i reaguje adekwatnie na potrzeby. Dziecko może polegać na stabilnej i przewidywalnej matce, a z czasem wykształca się u niego również zaufanie do siebie i innych. Zakłada, że świat jest bezpieczny, a jego potrzeby zasługują na to, by były zaspokojone, w tym potrzeba miłości. Dziecko o tym stylu przywiązania nie boi się poznawać świata, gdy pojawi się jakaś przeszkoda, wie, że może powrócić do stabilnego obiektu i poprosić o pomoc, którą od niego uzyska. Takie dziecko ma szansę na rozwój stabilnej wysokiej samooceny, prawidłowy kontakt z własnymi emocjami. Potrafi te emocje sprawnie rozpoznawać i regulować, nie ma trudności z zaufaniem do innych i do siebie oraz nie boi się bliskości.

W dorosłym życiu takie osoby nie mają problemu z byciem w bliskich związkach, okazywaniem uczuć, wyrażaniem swojego zdania. Uważają, że bliskość prowadzi do bliskości. Nie zachowują się skrajnie czy dramatycznie. Nie odczuwają lęku przed odrzuceniem, nie kwestionują sensu związku po każdej kłótni, nie boją się zaangażowania i zależności. Nie są także nadmiernie opiekuńcze ani zaborcze. Po rozstaniu przeżywają wiele trudnych emocji, ale wierzą, że sobie poradzą. Rozpoznają i akceptują wszystkie uczucia jakie odczuwają, są w stanie zrozumieć własne emocje, dobrze radzą sobie ze stresem i napięciem. Potrafią komunikować własne zdanie bez obawy odrzucenia.

Symbol Słonia
Agnieszka Stein, psycholożka, porównała style przywiązania z postaciami zwierząt. Bezpieczny styl przywiązania odpowiada postaci słonia, który manifestuje wewnętrzną siłę. Z jednej strony nie ma problemu z kontaktem z innymi ludźmi z drugiej również potrafi być niezależny i działać sam. Bardzo dobrze odnajduje się także w swoim stadzie, do którego zawsze chętnie wraca, bo czuje się tam bezpiecznie. 

   Nad stylem przywiązania również możemy pracować, tak aby był on zdrowy i bezpieczny jeśli jeszcze nie jest. Z pewnością pomaga w tym wiązanie się z ludźmi o bezpiecznym stylu przywiązania, którzy mogą być ogromnym wsparciem i ostoją.

   Do tworzenia bezpiecznego stylu przywiązania dąży również psychoterapia, podczas relacji terapeutycznej pacjent uczy się doświadczać na własnej skórze bezpiecznej relacji i wszystkiego co z nią związane.
 
#StylPrzywiązania, #BezpiecznyStylPrzywiązania, #TeoriaWięzi

Opracowała: mgr Klaudia Radecka
•    Ewa Budzyńska: Rodzinne więzi: dane, zadane, odrzucane? Socjologiczne refleksje nad przemianami rodziny współczesnej, w: U. Swadźba, B. Pactwa, M. Żak (red.): Praca – więź – integracja: wyzwania w życiu jednostki i społeczeństwa: monografia poświęcona pamięci prof. zw. dr. hab. Władysława Jachera, T. 2, Wartości i więzi społeczne, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
•    Sławomir Cudak: Znaczenie więzi emocjonalnych w rodzinie dla prawidłowego funkcjonowania dzieci, Pedagogika Rodziny 2/4, 2012, Muzeum Historii Polski.
•    Leon Dyczewski: Więź między pokoleniami w rodzinie, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 2002.
•    Grzegorz Iniewicz: Zaburzenia emocjonalne u dzieci i młodzieży z perspektywy teorii przywiązania, Psychiatria Polska, 42 (5), 2008.
•    Prof. dr hab. med. Irena Namysłowska: Zaburzenia przywiązania, Wydawnictwo Medical Tribune Polska Sp. z o.o., Warszawski Ośrodek Psychoterapii i Psychiatrii, https://podyplomie.pl/psychiatria/16808,zaburzenia-przywiazania.
•    Arthur S. Reber, Emily Reber: Słownik Psychologii, Wydawnictwo naukowe Scholar, Warszawa 2005.
•    Agnieszka Stein: O przywiązaniu. Jak budować bezpieczną więź z dzieckiem, Serwis internetowy „Dzieci są ważne”, https://dziecisawazne.pl/style-przywiazania/. 
•    Wallin, D.K., Przywiązanie w psychoterapii. Wydawnictwo UJ, Kraków 2011
•    Levine A., Heller R. Partnerstwo, bliskość. Jak teoria więzi pomoże Ci stworzyć szczęśliwy związek? Feeria, Wydawnictwo JK, Łódź 2020
•    Ainsworth, M., Attachment, exploration, and separation: Illustrated by the behavior of one-year-olds in a strange situation. Child Development;
•    Malina, A., Styl przywiązania młodych kobieta a ich satysfakcja z życia w różnych fazach rozwoju rodziny [w:] Psychologia rozwojowa, Nr 16(1)/2011, Bydgoszcz
•    Taylor, Ch., Zaburzenia przywiązania u dzieci i młodzieży. Poradnik dla terapeutów, opiekunów i pedagogów. GWP, Sopot 2014