Cykl przemocy

  Amerykańska psycholog L.E. Walker badając kobiety doznające przemocy w rodzinie zauważyła pewne następujące po sobie fazy przemocy. Wyróżniła trzy i nazwała je cyklem przemocy:
•                Faza narastającego napięcia
•                Faza ostrej przemocy
•                Faza miesiąca miodowego

Faza narastającego napięcia
Pierwszą fazę charakteryzuje narastające napięcie i mniejsze lub większe konflikty. Osoba, która jest sprawcą przemocy staje się bardziej drażliwa, spięta i poirytowana każdym nawet najdrobniejszym szczegółem. Zaczyna reagować złością nawet bez powodu. Każdy powód do wszczęcia kłótni jest dobry, zatem najczęściej swoje niezadowolenie wyładowuje na ofierze. W tej fazie sprawca może również częściej sięgać po używki. Zwykle zaczyna się od wyzwisk, krytykowania i umniejszania. Ofiara stara się robić wszystko, aby tylko „nie wchodzić w drogę” sprawcy. Za wszelką cenę stara się ratować sytuację - uspokaja, spełnia zachcianki, usprawiedliwia, bardziej przykłada się do wykonywanych obowiązków, ucisza dzieci, aby nie prowokowały sprzeczek. Robi wszystko, aby nie dać sprawcy najmniejszego powodu do kłótni, lecz on jednak zawsze ten powód znajduje. Wtedy następuje kolejna faza - ostrej przemocy.

Faza ostrej przemocy
Podczas tej fazy napięcie, które narastało u sprawcy przemocy zostaje wyładowane już nie tylko w sposób bierny lub słowny, ale bardziej aktywny. Jego zachowanie staje się bardzo nieprzewidywalne. Drażliwość i spięcie ustępują miejsca jawnym zachowaniom agresywnym. Ma miejsce zarówno agresja słowna jak i fizyczna. Ofiara stara się nadal łagodzić sytuację, uspokajać i przepraszać. Mimo, że jest miła, uprzejma i biernie poddaje się przemocy, to złość i frustracja narastają coraz bardziej i bardziej. Gdy dochodzi do przemocy skutki mogą być bardzo różne. Ofiara odczuwa wówczas wstyd i bezradność, ale przede wszystkim oszołomienie. Następuje przejście do kolejnej fazy.

Faza miesiąca miodowego
Gdy sprawca znajdzie ujście dla swoich emocji, dociera do niego, co zrobił. Widzi jak bardzo przekroczył granice. Wtedy zmienia się w osobę łagodną, troskliwą i przeprasza za swoje zachowanie. Szczerze żałuje tego co zrobił i obiecuje, że już nigdy się to nie powtórzy. Tłumaczy swoje zachowanie stresem, sytuacją w pracy lub innymi czynnikami. Zaczyna wprost wyrażać miłość i dążyć do bliskości, kupuje prezenty, organizuje wspólne wyjścia. Wtedy obserwując sytuację z boku można pomyśleć, że relacja ta jest naprawdę udana i zdrowa, a sprawca jest kochający i troskliwy.

Ofiara przemocy zaczyna wierzyć w zmianę i wybacza przemoc, wierzy, że wszystko się zmieni na lepsze. Ta faza, a konkretnie zmiana zachowania sprawcy, ma bardzo silny wpływ na pozostawanie w przemocowej relacji, gdyż daje dużą nadzieję na zakończenie przemocy.

Jednak faza to nie trwa wiecznie, wkrótce rozpoczyna znów zaczyna narastać przemoc i rozpoczyna się faza pierwsza a cały cykl powtarza się od początku. Cykle przemocy mogą powtarzać się wiele lat, w każdym kolejnym przemoc może być bardziej gwałtowna i silniejsza. Z czasem faza miesiąca miodowego skraca się na rzecz pozostałych dwóch faz, aby ostatecznie zaniknąć zupełnie, wówczas pozostają tylko dwie fazy - narastającego napięcia i ostrej przemocy.

Poza tym, co dzieje się w fazie miesiąca miodowego można wyróżnić jeszcze inne czynniki mające wpływ na to, że ofiara pozostaje w związku przemocowym.

Należy pamiętać, że przemoc jako zjawisko silnie traumatyzujące może powodować wystąpienie zespołu stresu pourazowego. Oznacza to, że czasem wystarczy już sama groźba jej użycia, by wywołać wstrząs u ofiar. Często osoby stosujące przemoc są w stanie gestem, słowem, spojrzeniem, charakterystycznym zachowaniem wywołać u osób wobec, których stosują przemoc paraliżujący lęk i uległość.

Jeżeli myślisz że doświadczasz przemocy, skontaktuj się z psychologiem, psychoterapeutą, interwentem kryzysowym lub odpowiednimi instytucjami zajmującymi się problemem przemocy.

#CyklPrzemocy, #FazaNarastającegoNapięcia, #FazaOstrejPrzemocy, #FazaMiesiącaMiodowego, #ZachowaniaAgresywne, #Drażliwość, #Złość, #Trauma, #PTSD

Opracowała: mgr Klaudia Radecka
•    www.niebieskalinia.info
•    Grygorczuk A., Dzierżanowski K., Kiluk T. Mechanizmy psychologiczne występujące w relacji ofiara–sprawca przemocy. Psychiatria 2009 6(2): 61-65
•    Rode D. (2010) Psychologiczne uwarunkowania przemocy w rodzinie. Charakterystyka sprawców. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego