Leczenie uzależnienia

Terapia uzależnień jest podstawową metodą w leczeniu uzależnień. Ważne jest jednak to, że interwencje są różne w przypadku różnych uzależnień, dlatego musi być ona odpowiednio dopasowana do potrzeb pacjenta. Zdarza się, że w leczeniu uzależnień wykorzystuje się farmakoterapię (w  uzależnieniu od środków psychoaktywnych oraz, gdy uzależnieniom towarzyszą inne zaburzenia np. afektywne lub lękowe).

Ocena i diagnoza
Na początku ma miejsce ocena i diagnoza. Terapeuci przeprowadzają ocenę i diagnozę, aby zrozumieć naturę, a także znaleźć przyczynę problemu. Dzięki temu mogą wyodrębnić indywidualne potrzeby i problemy pacjenta.
 Podczas tego etapu brane są pod uwagę następujące czynniki: rodzaj zażywanej substancji lub rodzaj uzależnienia, indywidualna sytuacja pacjenta, etap zaawansowania uzależnienia i poziom wyniszczenia organizmu.

Rodzaj i miejsce odbywania terapii
Terapia uzależnień może mieć formę długo - lub krótkoterminową i odbywać się w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych (pacjent przychodzi na umówione wizyty lekarskie lub sesje psychoterapeutyczne). 

Terapia indywidualna - ma charakter procesu indywidualnego skupia się na pracy z jednostką uzależnioną. Omawiane są wpływ substancji lub zachowania na pacjenta, skutki uzależnienia oraz efekty radzenia sobie z nim. Terapeuci edukują pacjentów w identyfikowaniu nieprawidłowych wzorców myślenia i zachowania, rozpoznawania wyzwalaczy, a także wprowadzają strategie i techniki postępowania z nimi.

Terapia grupowa - umożliwia pomoc osobom uzależnionym w grupie. W grupie mogą dzielić się swoimi doświadczeniami, pomagać sobie nawzajem i uczyć się od siebie. Terapeuci prowadzący sesje grupowe, wprowadzają elementy psychoedukacji, relaksacji, uważności i inne aktywności.


Edukacja i wsparcie
Terapia uzależnień zawiera w sobie bardzo dużo elementów psychoedukacji. Dużo mówi o sposobie leczenia, jego skutkach i metodach. Pacjenci uczą się przede wszystkim rozpoznawania i rozumienia swoich stanów emocjonalnych, stosowania zdrowych strategii radzenia sobie ze stresem, z pokusami. Uczą się unikania sytuacji ryzykawnych, które mogą wyzwalać w nich chęć powrotu do nałogu.

W przypadku uzależnienia od substancji psychoaktywnych do najpopularniejszych metod leczenia zaliczamy: 

• Detoks organizmu - jest momentem odtrucia poprzez uzupełnianie poziomu minerałów, witamin i elektrolitów. Ten typ leczenia stosuje się, gdy uzależnienie jest bardzo silne lub w momencie, kiedy toksyny spowodują zatrucie organizmu. Jest to zwykle początek procesu leczenia. Na dalszym etapie stosuje się metody wymienione poniżej. 
  
• Model Minnesota - zindywidualizowane podejście do pacjenta z aktywnym udziałem rodziny pacjenta w procesie leczenia. Celem jest całkowita abstynencja. 
  
• Terapię substytucyjną - w procesie leczenia wykorzystywane są leki, które powodują podobne efekty do zażywanych wcześniej środków psychoaktywnych. Celem tej metody leczenia jest złagodzenie objawów zespołu abstynencyjnego dzięki stopniowemu zmniejszaniu dawek aż do momentu ich całkowitego wyeliminowania. 
  
• Terapię poznawczo-behawioralną - ma ona na celu wypracowanie z pacjentem nowych, prawidłowych modeli zachowań oraz reguł i zasad mających ułatwić osobie uzależnionej trwanie w abstynencji. Prowadzenie zapisków pozwala na obserwację własnych uczuć i zachowań aby móc wprowadzić w nich zmianę.
  
• Model społeczności terapeutycznych - jest to forma terapii długoterminowej i grupowej, w której osoby uzależnione tworzą pewną wspólnotę. Mieszkają razem, pracują i wspólnie uczą się, jak funkcjonować w życiu codziennym bez sięgania po używki. Grupa otrzymuje wsparcie ze strony specjalistów.

Uzależnienia behawioralne
Osoba, która zmaga się z uzależnieniem behawioralnym, zwykle nie musi rezygnować w pełni z działań związanych z nałogiem, celem terapii jest zrezygnowanie z nałogowych wzorców.
Proces leczenia uzależnień behawioralnych i społecznych odbywać się może przez następujące metody:  

• terapia poznawczo-behawioralna, 
• terapia humanistyczna,
• terapia systemowa,
• uczestnictwo w spotkaniach grupy wsparcia, 
• zastosowanie metody „dialogu motywującego”, który opiera się na współpracy i dialogu psychoterapeuty i pacjenta, służy umocnieniu u osoby uzależnionej jej własnej motywacji i zobowiązania do zmiany.  

Najważniejszym momentem w procesie leczenia uzależnień jest chwila, w której osoba uzależniona zauważa, że ma problem i potrzebuje pomocy oraz decyduje się takiej pomocy szukać. Leczenie powinno rozpocząć się możliwie jak najwcześniej, gdyż wówczas przynosi najlepsze rezultaty.
Terapia uzależnień ma na celu nie tylko pomoc w odzyskaniu kontroli nad swoim życiem, ale także uczy strategii działania, aby zapobiec nawrotom w przyszłości.
 
Jeżeli podejrzewasz, że Ty lub bliska Ci osoba zmagacie się z uzależnieniem rozważ konsultację ze specjalistą.

 #Uzależnienie, #LeczenieUzależnienia, #RodzajeTerapiiUzależnień, #UzależnieniaBehawioralne

•  Jędrzejko, M. (2009). Współczesne teorie i praktyka profilaktyki uzależnień chemicznych i niechemicznych. Warszawa: Wydawnictwo Aspra. 
  
• Grzegorzewska, I., Cierpiałkowska, L. (2018). Uzależnienia behawioralne. Wydawnictwo Naukowe PWN. 
• Modrzyński, R. (2019). Zaburzenia związane z używaniem alkoholu – propozycje zmian w klasyfikacji icd-11. Polskie Forum Psychologiczne, 24(3), s. 324-333. 
• Grisel, J. (2020). Nigdy dość. Mózg a uzależnienia. Wydawnictwo Rebis.
• https://zpe.gov.pl/a/uzaleznienia/Do63k2pYq
• Cierpiałkowska L (2010).; Szkodliwe używanie i uzależnienie od alkoholu (rozdział 2); w: Cierpaiłkowska L., Ziarko M.; Psychologia uzależnień- alkoholizm; Warszawa: WSiP; s. 60-112
• Cierpiałkowska, L. (2000). Alkoholizm, przyczyny, leczenie. Profilaktyka, Media i rodzina, Poznań.
• Habrat B., Zaburzenia spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych (rozdział 11), w: Bilikiewicz (2011), Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
• Carson, R. C., Butcher, J. N., & Mineka, S. (2003). Psychologia zaburzeń. G. W. Psychologiczne (Ed.). Gdańskie Wydaw. Psychologiczne.
• Mellibruda J., Sobolewska- Mellibruda M.; Koncepcje mechanizmów uzależnienia; w: Integracyjna psychoterapia uzależnień : teoria i praktyka; Warszawa : Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne, 2006; s. 67-143